اسمز معکوس به فرایند انتقال جرم میان دو محلول با غلظتهای متفاوت از طریق غشای نیمه تراوا گفته می شود که برای شیرین سازی آبهای شور مورد استفاده قرار می گیرد.
اسمز معکوس(Reverse osmosis)
فرایندی است که در آن از فشاز برای غلبه به فشار اسمزی و معکوس نمودن جریان اسمزی از طریق یک غشای نیمه تراوا(semi Permeable membrane) استفاده می‌شود. درک پدیده اسمز معکوس نیازمند تفهیم پدیده طبیعی اسمز است. به طور طبیعی انتقال جرم از محیط با غلظت بالاتر به محیط با غلظت پایین تر انجام می شود. فشار ایجاد شده در این فرایند فشار اسمزی نام دارد. در صورتیکه فشار بالاتری از فشار اسمزی به محلول در جهت عکس وارد شود. جهت جریان طبیعی اسمزی معکوس خواهد گردید و اسمز معکوس رخ می دهد.
ایجاد پدیده اسمز معکوس بدون غشای نیمه تراوا ممکن نخواهد بود. غشای نیمه تراوا به محیط جدا کننده یا غشایی اطلاق می شود که اجازه عبور برخی از اتمها و مولکول ها را از خود می دهد و از عبور برخی دیگر از آنها ممانعت به عمل می آورد. وجود این خاصیت در غشای نیمه تراوا و درک پدیده اسمز معکوس، ایده شیرین سازی آبهای شور را به وجود آورد. شیرین سازی آب دریا و آبهای شور پرکاربردترین مصرف پدیده اسمز معکوس می باشد.
برای تفهیم بهتر نحوه شیرین سازی آب دریا توسط پدیده اسمز معکوس فرض کنید دو ظرف، یکی حاوی آب نمک و دیگری حاوی آب خالص توسط یک لوله به یکدیگر متصل شوند و هر دو دارای ارتفاع مساوی از آب و در یک سطح قرار داشته باشند. جهت برقراری تعادل در غلظت یونهای سدیم و کلراید از ظرف آب نمک، یونهای نمک به صورت نفوذ مولکولی به ظرف آب خالص انتقال یافته تا تعادل غلظت بین هر دو ظرف برقرار گردد. اما اگر بین این دو ظرف و در مسیر جریان آب یک غشاء قرار گیرد که فقط اجازه دهد مولکولهای آب از آن عبور کنند، یونهای نمک اجازه عبور نخواهند داشت. جهت برقراری تعادل در غلظت مطابق پدیده اسمز، آب خالص از ظرف خود به ظرف آب نمک انتقال می‌یابد و این عمل تا آنجا ادامه می‌یابد که ارتفاع آب در ظرف آب نمک افزایش می یابد. این اختلاف سطح در حقیقت فشار اسمزی است. حال اگر فشار سطح در سمت آب نمک افزایش یابد، مسیر حرکت آب از طرف آب نمک به ظرف آب عوض می شود. با افزایش فشار میزان جریان عبوری از غشای نیمه تراوا نیز افزایش می یابد. این مفهوم در تمامی آب شیرین کن های سرتاسر دنیا منجر به شیرین سازی روزانه میلیونها لیتر آب دریا به آب شرب می شود.
شرکت مهندسی فران توانایی ارائه سمینارهای آموزشی و کاربردی در زمینه طراحی، بهره برداری و نگهداری واحدهای آب شیرین کن اسمز معکوس را با استفاده از اساتید متخصص و کارآزموده در زمینه آب شیرین کن های صنعتی را دارا می باشد.